شناسایی آلودگی آبهای زیرزمینی در دشت سرایان با استفاده از مدل mt3d در نرم افزار gms

مدیریت سفره های آب های زیرزمینی در سالیان اخیر با توجه به تغییرات اقلیمی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اینکه آبهای زیرزمینی یکی از منابع اصلی تامین آب شرب، کشاورزی و ... در محدوده ی مطالعاتی سرایان می باشد، لذا توجه به امر مدیریت در سفره های آب زیرزمینی بسیار حائز اهمیت می باشد. در این مطالعه به منظور مدیریت بر آبخوان سرایان واقع در استان خراسان جنوبی با استفاده از نرم افزار gms v.6 شبیه سازی کمی در دو حالت ماندگار و ناماندگار انجام شد. با توجه به بیلان آب زیرزمینی محاسبه شده برای این آبخوان، پارامترهای ورودی و خروجی به مدل کمی تعریف شد. حالت ماندگار درماه مهر 86 که روند تغییرات سطح ایستابی نوسانات کمتری داشته و حالت ناماندگار از مهر86 تا شهریور89 در طی 36 گام زمانی یک ماهه در نظر گرفته شد. بعد از اجرای مدل در حالت کمی تحلیل حساسیت و واسنجی براساس بیلان آب زیرزمینی تعریف شده، انجام شد که درحالت ماندگار هدایت هیدرولیکی و در حالت ناماندگار به آبدهی ویژه حساسیت نشان داد. با انجام واسنجی، بیلان آب زیرزمینی در مدل تغییر کرده و مقادیر تعریف شده برخی پارامترها که می بایست ثابت بماند از قبیل تغذیه به سفره، تخلیه از چاهها و ... تغییر یافت. براین اساس مدل gms قادر به شبیه سازی صحیح یک آبخوان تحت شرایط تنش های وارده نمی باشد. براساس نتایج حاصل شده مقدار کسری مخزن شبیه سازی شده 11 میلیون مترمکعب می باشد که براساس کسری مخزن محاسبه شده از پارامترهای ورودی و خروجی این مقدار 26 میلیون مترمکعب در سال است که اختلاف 15 میلیون مترمکعبی را در سال دارد. همچنین سایر پارامترهای قرار داده شده در معادله ی بیلان نیز تغییر کرده است. براساس همین بیلان بدست آمده وضعیت آتی آبخوان شبیه سازی و مقدار 7 مترافت سطح ایستابی در قسمت های شمال و شمال شرق آبخوان تا 5/0 متر در قسمت خروجی آبخوان برای مدت 6 سال پیش بینی گردید. در مدل کیفی mt3d نیز به علت نداشتن آمار مربوط به پارامترهای کیفی فقط روند تغییرات tds (غلظت کل نمکهای محلول) بررسی شد و نتایج حاکی از همبستگی بین افت سطح ایستابی و افزایش مقدار tds داشت. طی دوره ی 6 ساله افزایش مقدار tds به میزان 5500 میلی گرم بر لیتر در محدوده ی آبخوان بخصوص در شمال و شمال شرق پیش بینی شد.